10 oryginalnych i przetłumaczonych wierszy zapoteckich
Zapotekowie są rodowitymi mieszkańcami południowego Meksyku, szczególnie w dzisiejszych południowych stanach Oaxaca, Puebla i Guerrero.
Ta rdzenna grupa pochodzi z epoki przedkolumbijskiej, kiedy to miała wielkie znaczenie w regionie, z wielkim rozwojem kulturalnym, w którym można w pełni rozwinąć swój system pisania.
Obecnie w Meksyku i Stanach Zjednoczonych jest około 800 000 Zapoteków, którzy utrzymują swoją kulturę i język w stanie świeżym i nienaruszonym i przekazują go nowym pokoleniom.
Z tego powodu obecnie istnieje wiele utworów literackich Zapotec, wśród których wyróżniają się wiersze.
Popularne wiersze Zapotec i ich hiszpańskie tłumaczenie
Następnie zostawiamy wam kilka tekstów wierszy zapoteckich w ich oryginalnym języku i tłumaczymy na hiszpański.
1- Xtuí
Gula'qui 'xtuxhu
beeu guielúlu ”
ne bichuugu 'xtuí nucachilú
ndaani 'xpidola yulu'.
Biina 'guiehuana' daabilú '
of ra guixiá dxaapahuiini 'nuu ndaani' guielulu '.
Wstyd
Połóż krawędź
księżyca nad twoimi oczami
i odetnij wstyd, który jest ukryty
w twoim ziemskim marmurze.
Cry zakopane lustra
dopóki dziewczyna nie zniknie.
2- Guielú dani guí
Ndaani 'ti le' yuze zuguaa
cagaañe guidxilayú ne dxita ñee:
naa głowa
Naa ridide „nisiaase” luguiá „ti za guiba”
ne riuaabie 'nu nuume.
Oko wulkanu
W ringu byk
drapie się po świecie kopytami:
poczekaj na mnie
Przechodzę spać na chmurze
i rzucam się
3- Yoo lidxe '
Dxi guca 'nahuiini' guse 'ndaani' na 'jñaa biida'
sica beeu ndaani 'ladxi'do' guibá '.
Luuna 'stidu xiaa ni biree ndaani' xpichu 'yaga bioongo'.
Gudxite nia 'strompi'pi' bine 'laa za,
ne guie 'sti matamoro gúca behua xiñaa bitua'dxi riguíte nia' ca bizana '.
Sica rucuiidxicabe benda buaa lu gubidxa zacaca gusidu lu daa,
galaa íque lagadu rasi belecrú.
Cayaca gueta suquii, cadiee doo ria 'ne guixhe, cayaca guendaró,
Caiaba Nisaguie Guidxilayú, Rucha'huidu Dxuladi,
ne ndaani 'ti xiga ndo'pa' ri de'du telayú.
Pierwszy dom
Jako dziecko spałem w ramionach mojej babci
jak księżyc w sercu nieba.
Łóżko: bawełna, która wyszła z owocu.
Zrobiłem olej drzewny, a moi przyjaciele sprzedałem je
jako czerwony snapper ekstrawagancki kwiat.
Gdy krewetki wysychają na słońcu, leżeliśmy na macie.
Nad naszymi powiekami krzyż gwiazd spał.
Tortille sękate, przędze barwione na hamaki,
jedzenie było robione ze szczęścia mżawki na ziemi,
pokonaliśmy czekoladę,
w ogromnym kubku serwowano nas o świcie.
4- Ani naca 'ne ani reedasilú naa
Ti mani 'nasisi napa xhiaa ne riguite.
Ti ngueengue rui 'diidxa' ne riabirí guidiladi,
naca 'ti badudxaapa' huiini 'biruche dxiña cana gutoo ne qui nindisa ni
ti dxita bere yaase 'riza guidilade' ne rucuaani naa.
Rucaa xiee ti yoo beñe zuba cue 'lidxe',
naca 'layú ne guirá lidxi.
Ti bandá 'gudindenecabe,
ti miati 'nalase' zuguaa chaahui'galaa gui'xhi 'ró.
Ti bacuxu 'sti nisa, sti yaga guie', cadi sti binni.
Naca 'tini bi'na' Xabizende.
Naca 'ti bereleele bitixhie'cabe diidxa' gulené.
Czym jestem, co pamiętam
Wolność, która się bawi i nie stała się brzydka.
Wrażliwość gadającej papugi,
Jestem dziewczyną, która upuszcza cocadas i nie podnosi ich,
czarne jajo kurze przechodzi przeze mnie i budzi się.
Jestem nosem, który pachnie adobe domu naprzeciwko
patio i wszystkie jego domy.
Złośnięta fotografia,
cienka linia pośrodku dżungli.
Kwiat na wodę, na inne kwiaty, a nie na ludzi.
Jestem żywicą, którą płakał San Vicente.
Jestem kamiennym kulikiem, który utopił swoją piosenkę w innym języku.
5- Biorąc pod uwagę
Pa ñanda niniá 'luguiaa
xa badudxaapa 'huiini' nayati guielú,
niziee ': ti chalupa stibe,
ti duubi 'nutiee sica ti pe'pe' yaase ',
chupa neza guelaguidi ñapa ebiá naguchi ruzaani '
ne dxiña biadxi dondo ño guenda stibe xa'na 'ti yaga bioongo'.
Nuzuguaa 'jmá guie' xtiá ne guie 'daana' ra lidxibe,
nga nga ñaca xpidaanibe
poprowadzi cię lub ciebie laabe
ñanaxhii gupa naxhi cayale gasi guidiladibe.
Biorąc pod uwagę
Gdybym mógł wejść na rynek
z dziewczyną o bladych oczach,
Kupiłbym go: grę na loterii,
pióro koloru ciemnego jicaco,
sandały ze złotymi klamrami
i aby jego nahual jadł pod ceibą,
kwaśne zarośla śliwek.
Wyściełał swój dom wiązkami bazylii i sznura,
to byłby jego huipil
i wszyscy, którzy na to patrzyli
Chciałbym, żeby stała się rosą jej ciała.
6- Mexa
Bisa'bi cabee naa '
cue 'ti bitoope dxa' birí naxhiñaa ndaani '
raçu gúcani dé ni bidié ne nisa roonde 'xti' gueta biade.
Lú mexa 'bizaacabe xhuga ne ti guiiba', gudaañecabe lú yaga
ni bisiganinecabe binni nayaase 'guidiladi ni rini' sucks neza diiidxa '.
Bixelecabe chiqué ne ni ti guidxi qui nuchiña laacabe.
Xa'na 'dani beedxe'
biyube 'ti guisu dxa' guiiba yaachi
ti núchibi dxiibi xtinne '
ne ti nisa candaabi 'bixhiá ndaani' bíga 'guielua'
guirá xixe guie 'huayuuya' lu sa 'guiidxi.
Stół
Zostałem porzucony
obok kraba pełnego czerwonych mrówek
później były kurzem do malowania śliną kaktusa.
Z podrapanego stołu z wyżłobieniami: drzeworyt, który przekroczył ciszę
na skórach dwujęzycznych i brązowych.
Wtedy był dystans
Geografia nie przyniosła korzyści słowu.
Pod wzgórzem tygrysa
Szukałem skarbu, by oswoić strach
i płyn magmowy wymazany z mojego lewego oka
Wszystkie kwiaty, które widziałem w maju.
7- Lu ti nagana
Lu ti neza
ssać na '
nagu'xhugá
zuguaa.
Tobi ri '
nadxii naa,
xtobi ca
nadxiee laa.
Nisaguié,
nisaguié,
gudiibixendxe
ladxiduá ”.
Gubidxaguié ”,
gubidxaguié ”,
binduuba „gu'xhu”
ndaani „bizaluá”.
Wątpię
Na drodze
To rozwidla
Zdezorientowany
Jestem.
Ten
On mnie kocha,
Kocham ją
Deszcz,
Deszcz,
Umyć z wielką ostrożnością
Moja dusza
Kwitnie słońce,
Kwitnie słońce,
Zmiataj dym
Z moich oczu.
8- Biluxe
Biluxe
Ne ngasi nga laani.
Luza zadxaagalulu '
Ca ni bidxagalú cou '
Biá dxi
Gúcalu 'bandá' xtibe;
Ti bi'cu ', ti bihui,
Ti binni.
Gasti 'zadxaa
Ne laaca ca bigose
Guxhuuna 'íquelu'
Gusiquichi ique badunguiiu
Bichaabe lii.
Ne laca decheyoo
Bizucánelu 'laabe
Gusicabe guendarusiaanda 'xtibe.
Gasti 'zadxaa.
Lii siou 'nga zusácalu'
Guidxilayú ma qui gapa
Xiñee guireexieque,
Ma qui gapa xiñee
Quiidxi Guendanabani.
Ne zoyaalu „guendanabani xtilu”,
Ladxido'lo zapapa
Bia 'qui guchendaxhiaasi layú,
Ne nalu 'ne ñeelu'
Zusiaandu 'laaca',
Qui zánnalu paraa zuhuaalu ',
Ne nisi lulu ', nisi nalu'
Zaniibihuati guia 'ne guete'.
To koniec
To koniec
i to wszystko
Na twoich krokach znajdziesz
te same rzeczy, które znalazłeś
w ciągu dni
że byłeś jego cieniem;
Pies, świnia,
osoba
Nic się nie zmieni
i te same ziarna
to zabrudziło ci głowę
wybielić młodzież
kto zajął twoje miejsce.
I za domem
gdzie się oparli
ona załatwi zapomnienie.
Nic się nie zmieni,
jednak przypuszczasz
to już nie ma sensu
ruch ziemi,
nie ma już powodów
zrównać się z życiem.
A ty ugryziesz swoją męskość,
twoje serce będzie wibrować
ze skrzydłami, które mają uderzyć o ziemię,
i twoje ręce i nogi
położysz je w zapomnieniu,
zagubiony na twoim miejscu
zobaczysz siebie poruszającego się głupio
oczy i ramiona z północy na południe.
9- Guielú dani guí
Ndaani'ti le 'yuze zuguaa
cagaañe guidxilayú ne dxita ñee:
naa głowa
Naa ridide „nisiaase” luguiá „ti za guiba”
ne riuaabie'ra nuume.
Eye of Volcano
W ringu byk
drapie się po świecie kopytami:
poczekaj na mnie
Przechodzę spać na chmurze
i rzucam się
10- Bidóo Bizáa
Bixhóoze dúu née rigóola
Ii bizáa lúu guiráa níi:
cáa xhíixha zíizi z naróoba.
Gubíidxa née stúuxu quiráati,
béeu née cáahui quiráati,
bélele guíi guibáa
Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej zdjęć,
níisa layúu dáagu née níisa píi.
Cáa dáani née guiée,
bidxíiña née bennda,
máani ripáapa née búupu,
bii, dxíi, biáani,
bandáa, laadxi doo.
Binni láaze née béedxe guéenda,
léempa néexhe náa née guéeu níidi.
Bizáa lúu guennda nacháahui z guennda xhíihui,
réa dxíiba lúu náa née ráa bidíiñe,
guennda nayéeche née guennda gúuti,
guennda nabáani z domu guennda nanaláadxi náaca xcuáa.
Jnáadxi dúu líi Bidóo Záa:
náaca níiru cáa xníiru iza.
Stwórca Boga
Mistrz i Pan
że stworzyłeś wszystko:
proste i wspaniałe rzeczy.
Słońce z jego wiecznymi promieniami,
księżyc nieskończonych cieni,
gwiazdy, niebo.
Zrobiłeś morza i rzeki,
laguny i kałuże.
Góry i kwiaty,
jeleń i ryba,
ptaki i piana,
wiatr, dzień, światło,
cienie, dusza.
Słaby człowiek i zręczny tygrys,
przebiegły królik i głupi kojot.
Stworzyłeś dobroć i zło,
triumf i porażka,
radość i śmierć,
życie i nienawiść razem.
Kochamy cię, Boże Zapotek:
pierwszy z pierwszych wieków.
